Με αφορμή κάτι που διάβαζα πάλι σκεφτόμουν αν πρέπει να «μάθω» στη μικρή μου την «έννοια» του άγιου Βασίλη, ή αν πρέπει από την αρχή να της πω πως τα δώρα τα φέρνει ο μπαμπάς και η μαμά τα Χριστούγεννα και τέλος (όπου άγιος Βασίλης, βάλε νεράιδες, ή αντίστοιχα.. μη υπαρκτά πλάσματα ανάλογα με τη χώρα και τα πιστεύω του καθενός)..

Ορθολογίστρια γαρ, (τι να κάνω, είμαι των θετικών επιστημών), έκλινα φυσικά προς τη δεύτερη άποψη. Τι νόημα έχει να της λέω ψέματα, να της δημιουργήσω μια εικόνα για κάτι που σε κάποια ηλικία, από μόνη της ή με τον «άγριο» τρόπο από κάποιον/α φίλο/η θα μάθαινε πως δεν ισχύει; Δε θα κλυδώνιζε τη σχέση μας που υποτίθεται θέλω να κτίσω στην εμπιστοσύνη;

Σε συζήτηση που έκανα με τον δάσκαλο πατέρα μου, ήταν κάθετος. Στα παιδιά αρέσει αυτό το παραμύθι, μόνο χαρά φέρνει η όλη προσμονή και όταν «μαθαίνουν» την αλήθεια, και την αποδέχονται, είναι έτοιμα πια να το χειριστούν. Φυσικά δεν με κάλυψε η απάντηση του γιατί ως γνωστόν οι γονείς μας δεν ξέρουν όσα εμείς που διαβάζουμε ολημερίς στο ίντερνετ και ξέρουμε πώς να διαπαιδαγωγήσουμε σωστά τα παιδιά μας! (εεεε?? 🙂  )

Με φίλες μου που έκανα την αντίστοιχη συζήτηση, πάλι πήρα την ίδια απάντηση αλλά δεν πτοήθηκα, εγώ είχα δίκιο.. Το παιδί μου πρέπει να ξέρει την αλήθεια από νωρίς και δεν θα την αφήσω να ζει σε μια αυταπάτη και να περιμένει να πέσουν τα δώρα από το τζάκι..

Αλλά επειδή όπως προανέφερα, οι «σύγχρονοι» γονείς έχουμε την πληροφορία στα πόδια μας, είπα να κάνω μια έρευνα να δω τελικά τι προτείνουν κάποιοι ψυχολόγοι κλπ για το θέμα.

Οι ειδικοί λοιπόν που ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών αναγνωρίζουν τη σημασία της φαντασίας και τον ρόλο που παίζει στην κατανόηση της πραγματικότητας. Η φαντασία είναι απαραίτητη λένε, για να μάθουμε για ανθρώπους και γεγονότα με τα οποία δεν έχουμε απευθείας εμπειρία, όπως ιστορικά γεγονότα ή όσα συμβαίνουν στην άλλη πλευρά του πλανήτη. Για τα μικρά παιδιά, είναι ένας τρόπος να αναλογιστούν το μέλλον, καταστάσεις και ερωτήματα, του στυλ τι θέλουν να γίνουν όταν μεγαλώσουν.

Είναι σημαντικό, αν και όχι απαραίτητο, οι γονείς να ενθαρρύνουν τη φαντασία των παιδιών μέσω του παιχνιδιού, σύμφωνα με την Dr.Woolley. Αν το παιδί έχει έναν φανταστικό φίλο για παράδειγμα, οι γονείς πρέπει να υποστηρίζουν αυτή την..υπόθεση (αν μπορούν, βέβαια, αλλά σίγουρα όχι να το αποθαρρύνουν) Ομοίως και με τον άγιο Βασίλη, αν το παιδί ενθουσιάζεται με την ιδέα οι γονείς δεν πρέπει να το αποθαρρύνουν. Αν βέβαια οι γονείς αποφασίσουν να μην «εντάξουν» ή να μην ενθαρρύνουν την πίστη σε φανταστικούς χαρακτήρες θα πρέπει να βρουν άλλους τρόπους για να ενθαρρύνουν τη φαντασία των παιδιών, όπως είναι το παιχνίδι των μεταμφιέσεων ή η ανάγνωση παραμυθιών.

Αν ένα παιδί αναρωτηθεί αν η νεράιδα που παίρνει τα δόντια ή ο άγιος Βασίλης είναι αληθινά, οι γονείς καλό είναι να εξετάσουν το επίπεδο αμφισβήτησης του παιδιού τους. Αν η αμφισβήτηση είναι ισχυρή τότε το παιδί ίσως είναι έτοιμο να μάθει την αλήθεια. Ιδανικά, το παιδί θα το ανακαλύψει μόνο του και οι γονείς μπορούν απλά να κάνουν ερωτήσεις του στυλ «Υπάρχει κάτι που είδες ή άκουσες και σε κάνει να πιστεύεις ότι δεν υπάρχει ο άγιος Βασίλης;» και «Εσύ τι νομίζεις;»

Τα παιχνίδια φαντασίας έχουν συνδεθεί και με άλλα θετικά χαρακτηριστικά. Στην προσχολική ηλικία για παράδειγμα, τα παιδιά που έχουν φανταστικούς φίλους είναι πιο δημιουργικά, παρουσιάζουν μεγαλύτερη κοινωνικότητα και μπορούν καλύτερα να «μπουν» στη θέση κάποιου άλλου σύμφωνα με την Marjorie Taylor, καθηγήτρια ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Όρεγκον και συγγραφέα του βιβλίου «Imaginary Companions and the children who create them»

Οι φανταστικοί φίλοι εξάλλου μπορούν να «χρησιμοποιηθούν» για να αντιμετωπίσουν τα παιδιά το άγχος κάποιων καταστάσεων. Και όπως λέει και η Dr. Taylor «αυτή είναι η δύναμη των παιδιών, η ικανότητα τους να προσποιούνται. Μπορούν να λύσουν το πρόβλημα με τη φαντασία τους»

Πηγή : http://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703344704574610002061841322

Και όπως σε όλα τα πράγματα υπάρχει και η αντίθετη άποψη όπως αυτή του του Richard Dawkins  που ψυχολόγος δεν είναι, αλλά βιολόγος και με άποψη (βλέπε το Εγωιστικό γονίδιο κλπ) είναι και παραθέτει την άποψη του για το θέμα. Μάλιστα σε κάποιο σημείο αναφέρει πως όταν ήταν 21 μηνών (!) και είχε παραβρεθεί σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτυ, εμφανίστηκε ένας άντρας ονόματι Σαμ, ντυμένος ως άγιος Βασίλης. Όλα τα -υπόλοιπα- παιδιά είχαν ενθουσιαστεί από την προσέλευση του αγίου, ενώ ο ίδιος, όταν αποχώρησε ο “άγιος Βασίλης”,  σχολίασε απλά “Ο Σάμ έφυγε” κάτι που άφησε άφωνους τους μεγάλους!

Οπότε, αν το παιδί σου είναι τόσο ώριμο συναισθηματικά (;) ίσως δεν χρειάζεται καν να αναφέρεις άγιους Βασίληδες, νεράιδες και ξωτικά. Στην αντίθετη περίπτωση ίσως πρέπει απλά να..σιγοντάρεις 🙂 Αλλιώς είναι μάλλον σαν να απορρίπτεις τελείως το παιδί σου αν σου πει πχ. ότι έχει «φανταστικό φίλο»! (ναι , ούτε αυτό ήξερα ότι ..υπήρχε αλλά έμαθα ότι συνηθίζεται!) Τι θα του πεις; Τι βλακείες είναι αυτές;; Και επειδή στον… δικό μου εγκέφαλο υπερισχύει ο ορθολογισμός ενώ τη φαντασία, τώρα που μεγάλωσα συνειδητοποιώ ότι την είχα περιορίσει, λέω να μην τη στερήσω από το παιδί μου 😉 Τουλάχιστο να της δώσω τη δυνατότητα να κάνει ό,τι θέλει, και αν το αποφασίσει ας την απορρίψει από μόνη της.

Εξάλλου, όπως είπε και ο Αινστάιν :

«Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση. Γιατί η γνώση είναι περιορισμένη ενώ η φαντασία αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο, κινητοποιεί την πρόοδο και γεννά την εξέλιξη» !